राष्ट्रिय न्युज-पाल्पा दरबारपरिसरको ऐतिहासिक मूलढोकाको पुनर्निर्माणकार्य डेढ वर्षदेखि अलपत्र अवस्थामा रहेको छ । पुरातत्व विभागले अढाई वर्षअघि पुनर्निर्माणकार्य सुरु गरेको थियो । मूलढोकाको पुनर्निर्माण गर्न आर्थिक वर्ष २०८०/८१ मा ८१ लाख ९५ हजार ठेक्कामा मूलढोकाको जग हाल्ने र ढोकाको दुवैतर्फको पर्खाल ठड्याउने काम भए पनि छानो हाल्ने काम अझै बाँकी रहेको छ । ठेक्काबाट ७० प्रतिशत काम सम्पन्न भएको साथै ३० प्रतिशत काम गर्न बजेट अभाव भएको भन्दै डेढ वर्षदेखि पुनर्निर्माणको काम अलपत्र छ । पुरातत्व विभागका इन्जिनियर रमेश नेपालीले चालु आवमा मूलढोकाको काम गर्न ५० लाख रुपियाँ बजेट विनियोजन भएको बताउनुभयो ।
निर्माणका लागि विभाागको चासो नदेखिएको भन्दै स्थानीय बासिन्दाले गुनासो व्यक्त गरेका छन् । तानसेनका स्थानीय बासिन्दा राजेन्द्रगोपाल सिंहले दुई वर्षदेखि मूलढोकाको पुनर्निर्माण कार्य भए पनि सम्पन्न कहिले हुने हो निश्चित हुन नसकेको बताउनुभयो । उहाँले पर्यटकीय क्षेत्रमा विभागले गरेको काममा ढिलासुस्ती हुँदा पर्यटकमा नकारात्मक सन्देश गएको बताउनुभयो । १७१ वर्ष पुरानो मूलढोका तत्कालीत प्रधानमन्त्री जङ्गबहादुर राणाका भाइ बद्रीनरसिंह कुँवरले दरबारपरिसरको सुरक्षाका लागि बनाउन लगाएका थिए । विसं १९११ मा दरबारको सुरक्षाका लागि पाल्पा दरबारपरिसर वरिपरि डेढ मिटर चौडाको कडा चट्टानको पर्खाल र भित्र हातहतियारसहित सेनाको टोली प्रवेश गर्न मिल्ने ढोका बनाइएको थियो । उक्त ढोकाबाट सहजै अन्य मानिसभित्र छिर्न तथा कुनै सामान्य आक्रमणबाट भित्र छिर्न नसक्ने गरी बनाइएको थियो ।
त्यतिबेला आन्तरिक सुरक्षा तथा बाह्य सुरक्षालाई ध्यान दिँदै मूल ढोका तथा दरबार परिसरका संरचना बनाइएको थियो । मूलढोकाको उचाइ पाँच मिटरभन्दा बढी र चौडाइ तीन मिटर रहेको छ । ढोका बनाउन ठुला काठ र ठुला ढुङ्गाको प्रयोग गरिएको छ । जीर्ण मूलढोकाको पुनर्निर्माण कार्य पुरातत्व विभागले गरे पनि काममा सुस्तता देखिएको तानसेन नगरपालिकासमेत सन्तुष्ट छैन । नगरपालिकाका इन्जिनियनर रामप्रसाद श्रेष्ठले विभागले बजेट अभाव जस्ता कारण देखाउँदै मूलढोका पुनर्निर्माणमा ढिलो गरिरहेको बताउनुभयो ।
